Rechten van het Kind & Rechten van de Mens

Vandaag , op 20 november is het de dag van de Rechten van het Kind. Op 10 december is het dag van de Rechten van de Mens. Het boek ‘Vrij’ gaat over de Rechten van de Mens, speciaal voor kinderen

 

Kinderen zijn zich al vanaf een jongen leeftijd bewust van regels en kunnen, wanneer ze naar de basisschool gaan, vaak al goed onderscheid maken tussen wat goed of fout is.

Amnesty International heeft na aanleiding van haar 60-jarige bestaan een prentenboek uitgegeven. Het prentenboek staat vol met prachtige tekeningen van illustratoren van over de hele wereld. Iedere tekening beeldt één van de rechten van de mens uit.

 

Aan de hand hiervan kan op een leuke en ook leerzame manier een gesprek met kinderen gevoerd worden over de rechten van de mens. Veel van de rechten zijn ook voor kinderen belangrijk. Door middel van vaak metaforische prenten worden de rechten op een duidelijke en aansprekende manier afgebeeld voor kinderen. 

Door met kinderen over de rechten van de mens te praten, leren zij op een andere manier naar de wereld en de mensen in hun omgeving te kijken.

 

Niet elk artikel is even bruikbaar bij alle leeftijdsgroepen. Zo zal bijvoorbeeld artikel 23: “Elke volwassene heeft recht op werk en een redelijk loon. En iedereen mag zich aansluiten bij een vakbond” kinderen minder aanspreken, maar artikel 5: “Niemand heeft het recht ons pijn te doen of om ons te kwellen” juist weer wel.

 

Bij activiteit met dit als onderwerp is het dan ook van belang te weten op wat voor niveau de kinderen denken. De meeste rechten die je voor een 10 jarige bespreekbaar kunt maken kun je ook voor een 4 jarige bespreekbaar maken. Het is dan vooral een kwestie van passende voorbeelden zoeken die bij de leeftijd van de kinderen passen.

 

Ik zal een paar voorbeelden geven:

-       Art 10: “Als mensen voor het gerecht komen, moet dat in het openbaar gebeuren. En niemand mag de rechter vertellen wat hij moet doen”. De manier waarop dit artikel is opgeschreven geeft een kleuter niet direct duidelijkheid of houvast over de inhoud van dit artikel waardoor gedacht kan worden dat een kleuter dit artikel niet zal snappen. Maar ook een kleuter is prima in staat op dit artikel te snappen wanneer de inhoud op een voor hem begrijpelijk niveau wordt uitgelegd aan de hand van voorbeelden die betekenis voor hem hebben. Je kunt een kind uitleggen dat iemand zelf een keuze of beslissing mag of moet maken zonder dan iemand anders hem vertelt wat hij moet kiezen omdat het anders geen eerlijke keuze is.

 

-       Art 4: “Niemand mag ons tot slaaf maken. Wij mogen anderen niet tot slaaf maken”. Kinderen hebben vaak van jongs af aan al een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Door met kinderen te praten over bepaalde begrippen uit artikelen kan een recht heel bespreekbaar gemaakt worden. Wat is een slaaf bijvoorbeeld volgens kinderen? En wat vinden ze daar van? Maak bij de artikelen gebruik van algemene begrippen die er in voor komen zoals vrijheid, eerlijkheid, beschermen enzovoort. Kinderen kunnen zelf vaak goed uitleggen wat dit betekent en aan de hand van uitleg van kinderen kun je verder of dieper op het onderwerp in gaan.

 

Een ander voorbeeld om de artikelen aan te laten sluiten bij de belevingswereld van jongere kinderen is het gebruik van de prenten in het boek:

-       Art 15: “We hebben het recht om bij een land te horen”. Dit is ook een artikel dat voor een kleuter behoorlijk ingewikkeld kan zijn. Voor een kleuter is het moeilijk in te denken wat het bekent als iemand niet bij een land hoort. Dit is een te algemeen of abstract begrip. Door de prent in het boek wordt dit artikel op een heel visuele manier uitgebeeld. De prent laat een boot vol mensen zien midden op zee. Deze prent maakt het voor kinderen visueel erg duidelijk dat je niet ‘zonder land kunt leven’.

 

Oudere kinderen zijn al beter in staat om abstracter te denken. Zij hebben een niveau van denken ontwikkeld waarmee ze zaken en dus ook rechten in een veel bredere context kunnen plaatsen. Het is daarom bijvoorbeeld mogelijk om met deze kinderen de rechten bespreekbaar te maken binnen het aspect van de maatschappij of samenleving. Waar zie je deze rechten bijvoorbeeld terug en waar wordt er wel of niet volgens deze rechten gehandeld.